De meest ingrijpende innovaties komen niet van binnen, maar van buiten, vaak uit onverwachte hoek.

In de negentiende eeuw verbeterden de gezondheid en de levensverwachting van de bevolking ingrijpend.
Dat was niet in de eerste plaats te danken aan medici, maar vooral aan ingenieurs. De moderne waterleiding en riolering werd aangelegd en de hygiëne verbeterde. Besmettelijke ziekten kregen geen kans meer en het sterftecijfer daalde. Iets soortgelijks zien we in het onderwijs. Daar gaat alle aandacht naar de leraar, het lesmateriaal en naar toetsen en testen. Geleidelijk wordt duidelijk dat misschien de grootste sprong kan worden gemaakt door de leersituatie te verbeteren. Het scheppen van een andere, betere context. Het zeker stellen van daglichttoetreding, het beter ventileren van het lokaal en meer bewegen (zitten is van alle houdingen de minst leerzame) en het benutten van buitenruimte zouden wel eens voor de grootste sprong kunnen zorgen. Naast de technologische vernieuwingen dankzij ICT.

Geen van deze vernieuwingen zijn aan het onderwijs zelf te danken. Het komt buitenom en niet van binnenuit. De snelste weg is hier de omweg. In het openbaar vervoer is iets soortgelijks gaande. Daar zien we innovatie stagneren, door chronisch geldgebrek. Er zijn verbeteringen: meer comfort, betere aansluitingen, OV-fietsen en betere informatie. Dat doet de sector zelf. Maar buitenom gebeurt iets interessants.
Er zijn nu telefoon-apps die het gebruik optimaliseren. Op mijn iPhone kan ik probeemloos en bijna automatisch vinden waar ik ben en wanneer mijn bus, trein of metro vertrekt, welke aansluitingen ik moet hebben en wanneer ik op mijn bestemming aankom. Met een looproute naar het busstation en een wachttijd die ik kan beïnvloeden door eerder of later te vertrekken. Door deze navigator wordt het gebruiksgemak vergroot en de belangrijkste irritatiefactor weggenomen. Ik hoef geen kaartje meer te kopen, want dat heb ik al. Openbaar vervoer wordt slim vervoer door gebruiksgemak.

Vernieuwing is terzijde. Dat ontdekte ik toen in Londen – in Londen! – mijn iPhone de weg wist en mij waarschuwde dat over 5 minuten mijn bus vertrok. Thank you, Apple!